Artykuł
W naszej europejskiej inicjatywie edukacyjnej wzięło udział już ponad tysiąc nauczycieli i nauczycielek
Projekt ETIP prowadzimy już od około roku. To międzynarodowa inicjatywa edukacyjna, mająca na celu wspieranie edukacji klimatycznej w różnych krajach. Pełna nazwa projektu brzmi: „Empowering Teachers, Inspiring Pupils: A Transnational Approach to Fun and Engaging Climate Education” (z ang. „Wzmacnianie nauczycieli, inspirowanie uczniów: międzynarodowe podejście do kreatywnej i angażującej edukacji klimatycznej”). W swoich działaniach skupiamy się na rozpowszechnianiu modelu nauczania opartego na grach. W ramach projektu stworzyliśmy nowe wersje językowe gry „Climate Call” i przeszkoliliśmy nauczycieli i nauczycielki w zakresie edukacji klimatycznej.
Szkolenie w Warszawie z wykorzystaniem „Klimatycznych Wyzwań”
Do tej pory, przy wsparciu Nordyckiej Rady Ministrów i Instytutu Szwedzkiego, udało nam się dotrzeć do ponad tysiąca nauczycieli i nauczycielek, a także zaadaptować nasze materiały do realiów każdego z państw biorących udział w projekcie. Są to kluczowe podstawy do osiągnięcia trwałej zmiany i zaangażowania. Oprócz CEO (Centrum Edukacji Obywatelskiej ), w projekcie wzięły udział organizacje partnerskie ze Szwecji (Klimatkoll), Estonii (MTÜ Mondo), Łotwy (Green Liberty – Zaļā brīvība), Litwy (LINEŠA).
Projekt za półmetkiem: zaangażowaliśmy uczniów i uczennice z tysiąca szkół w pięciu krajach
Projekt ETIP osiąga w swojej misji promowania edukacji klimatycznej poprzez grę „Klimatyczne Wyzwania” mocne rezultaty. Obecnie nasze działania obejmują Szwecję, Łotwę, Litwę, Polskę i Estonię, co już przekracza ambitne założenia projektu. Etap finansowany ze środków Nordyckiej Rady Ministrów zakończył się z końcem października 2024 r. Ten finansowany przez Instytut Szwedzki realizowany będzie do końca maja 2025 r. W tej chwili wchodzimy w końcową fazę projektu, skoncentrowaną na planowaniu przyszłości i rozbudowie naszej sieci. Wiemy już, że chcemy kontynuować go w kolejnych krajach, we współpracy z nowymi organizacjami.
Oto, co udało nam się dotąd osiągnąć:
- Nowe wersje językowe gry „Klimatyczne Wyzwania”: polska, estońska, rosyjsko-estońska, litewska i łotewska. Łącznie w różnych krajach wydrukowano, rozdano (głównie nauczycielom i nauczycielkom) i użyto 10 000 gier. Każdy kraj uczestniczący otrzymał własną, starannie dopasowaną wersję, która uwzględnia takie aspekty lokalne, jak typy budynków mieszkalnych, metody ogrzewania czy systemy transportu. Dzięki temu gra odzwierciedla codzienną rzeczywistość uczniów i uczennic w takich obszarach, jak zużycie energii, transport publiczny i warunki życia, co pozwala na głębszą identyfikację.
- Wszystkie dodatkowe materiały merytoryczne (w tym ćwiczenia interdyscyplinarne i przedmiotowe, a także objaśnienia do wybranych kart) zostały przetłumaczone na odpowiednie języki.
- Dla każdego kraju stworzono osobną stronę internetową z ogólnodostępnymi materiałami merytorycznymi do gry.
- Ponad 1000 nauczycieli i nauczycielek wzięło udział w szkoleniach z edukacji klimatycznej z wykorzystaniem naszej gry. Celem projektu było przeszkolić co najmniej 150 osób w każdym z krajów uczestniczących. Do tej pory przeszkolono ponad 1000 osób, co znacząco przekracza założenia projektu. Osoby uczestniczące w szkoleniach mogą nieodpłatnie użytkować grę na swoich zajęciach. W Szwecji trenerzy z Climate Call sami przeszkolili 200 osób. W pozostałych krajach kluczową rolę odegrały organizacje partnerskie.
- Szacujemy, że w projekt zaangażowały się osoby z 1000 szkół w pięciu krajach, z czego 400 na samej Litwie.
- Już ok. 100 000 uczniów i uczennic miało szansę zagrać w „Klimatyczne Wyzwania”. Biorąc pod uwagę, że nauczyciele i nauczycielki prawdopodobnie będą dalej korzystać z gry, liczba ta będzie tylko rosnąć. Dzięki ich zaangażowaniu oraz naszym interaktywnym grom ogromna liczba uczniów i uczennic mogła uczyć się o zmianach klimatu w luźny i atrakcyjny sposób.
Edukacja klimatyczna online: interaktywne wydarzenia o klimacie dla uczniów i nauczycieli
Na jesieni 2024 r. zorganizowaliśmy w ramach projektu dwa międzynarodowe wydarzenia online — jedno dla nauczycieli i jedno dla uczniów. Wydarzenie dla uczniów przyciągnęło kilkaset osób z pięciu krajów uczestniczących: Polski, Szwecji, Łotwy, Litwy i Estonii. Uczestnicy i uczestniczki zgłębiali kwestie klimatyczne poprzez quizy, dyskusje i interaktywne formy pracy. Dzięki temu zarówno uczniowie, jak i nauczyciele mogli skorzystać z tej unikalnej okazji do międzynarodowej wymiany doświadczeń w dynamicznej, kreatywnej atmosferze.
W wydarzeniu dla nauczycieli wzięło udział 61 edukatorów i edukatorek, chcących dowiedzieć się, jak mogą wykorzystać „Klimatyczne Wyzwania” i towarzyszące im materiały dydaktyczne do uczenia o klimacie i zrównoważonym rozwoju. Wydarzenie obejmowało wykład, quiz klimatyczny i praktyczny przewodnik po materiałach online. Uczestnicy i uczestniczki zobaczyli, jak skutecznym narzędziem dydaktycznym jest nasza gra, oraz jak łatwo i efektywnie mogą ją wykorzystać na swoich zajęciach. Po wydarzeniu każdemu wysłano darmowy zestaw kart do wykorzystania w klasie.
Karty do gry „Klimatyczne Wyzwania”
Spotkania na żywo budują silne partnerstwo
Kluczowym elementem projektu ETIP są spotkania partnerskie, mające na celu nawiązywanie realnych kontaktów. Spotkania te miały kluczowe znaczenie dla powodzenia projektu, pomagając w tworzeniu silnych więzi między uczestniczącymi organizacjami. Projekt rozpoczął się spotkaniem w Tallinie we wrześniu 2023, zorganizowanym przez MTÜ Mondo. Było ono gruntem do nawiązania mocnych relacji i ustalenia wspólnych podstaw dla projektu. Uczestnicy i uczestniczki wymienili się doświadczeniami i metodami pracy, opuszczając Tallin z głową pełną inspiracji i z poczuciem przygotowania do czekających ich zadań.
We wrześniu 2024 w Warszawie miało miejsce drugie spotkanie partnerskie, w którym wzięli udział przedstawiciele i przedstawicielki ze wszystkich pięciu organizacji. Tym razem dzieliliśmy się przemyśleniami dotyczącymi edukacji klimatycznej, omawiając realizację projektu, dzieląc się sukcesami i planując przyszłe działania. Ważną częścią programu była też integracja. Pomiędzy sesjami roboczymi wspólnie uprawialiśmy ogródek, pływaliśmy na kajakach czy uczestniczyliśmy w oprowadzaniu po historycznym osiedlu Jazdów.
Ostatnie spotkanie partnerskie odbędzie się w Szwecji na początku 2025 r. Mamy nadzieję, że wezmą w nich udział przedstawiciele i przedstawicielki wszystkich współpracujących organizacji. Rozważamy zaproszenie potencjalnych przyszłych partnerów z Finlandii, Danii czy innych części Europy, żeby wzmacniać naszą sieć i eksplorować nowe możliwości na przyszłość.
Spotkanie ETIP w Warszawie
Czego nauczyliśmy się o edukacji klimatycznej?
Projekt ETIP pozwolił nam zebrać cenne wnioski dotyczące sposobów nauczania o kwestiach związanych z klimatem i budowania zaangażowania wśród nauczycieli i uczniów. Jedną z kluczowych lekcji jest to, że grywalizowanie nauki jest szczególnie skuteczne w przypadku złożonych i trudnych do podejmowania tematów, takich jak zmiana klimatu i kryzys klimatyczny. Dzięki „Klimatycznym Wyzwaniom” kwestie klimatyczne stają się przystępne i istotne dla uczniów, niezależnie od grupy czy kraju. Gra jest wsparciem także dla tych nauczycieli, którzy nie mają wcześniejszego doświadczenia czy szerokiej wiedzy na ten temat.
Innym istotnym elementem projektu była nauka przez networking i międzynarodową wymianę wiedzy. Dzięki zaangażowaniu sąsiednich krajów i organizacji partnerskich mogliśmy wykorzystać wzajemne doświadczenia i znaleźć jak najlepsze metody edukacyjne. Partnerstwa i bliski kontakt od początku działania projektu okazały się kluczowe dla budowania zaufania i dobrej komunikacji między organizacjami, co ułatwia współpracę i koordynację działań.
Dla nauczycieli zaletą okazał się elastyczny format gry — dobrze sprawdza się on zarówno z młodszymi, jak i starszymi grupami, co ułatwia zastosowanie gry na różnych przedmiotach i w różnych klasach. Kluczowe okazały się materiały dydaktyczne i podsumowanie głównych idei, dzięki czemu nauczyciele czują się pewniej, nawet gdy sami nie mają głębokiej wiedzy na temat klimatu. Dzięki temu wsparciu więcej osób korzysta z gry, co przekłada się na liczbę uczniów uczestniczących w edukacji klimatycznej.
Wreszcie, przekonaliśmy się, jak ważne jest dostosowanie gry do unikalnego kontekstu każdego kraju, takiego jak typy budynków mieszkalnych, wzorce transportu czy zużycie energii. Dzięki temu uczniowie i uczennice mogą głębiej identyfikować się z przedstawionymi aktywnościami, co uwiarygadnia grę i działa na korzyść zrozumienia i zaangażowania. Doświadczenia projektu pokazują, że dzięki adaptacji do warunków lokalnych i silnej sieci organizacji partnerskich edukacja klimatyczna może wywierać trwały wpływ w ramach programów szkolnych.
autor: Klimatkoll Guldheden AB
tłumaczenie: Ewa Mostowska
Materiał powstał w ramach projektu „Wzmacnianie nauczycieli, inspirowanie uczniów: międzynarodowe podejście do kreatywnej i angażującej edukacji klimatycznej” finansowanego ze środków Nordic Council of Ministers.
